GrootSneek, Richard de Jonge
Particulier initiatief helpt Bolsward aan aardwarmte
Los van elkaar hadden ze beiden een broertje dood aan de horizonvervuiling. Windturbines, praat Ynze Salverda en Marc van Wingaarden er niet van. “Maar,” dachten de twee, “ageren alleen is niet goed genoeg, je moet ook met een alternatief komen.” Ze liepen elkaar tegen het lijf, raakten aan de praat en richtten met twee gelijkgestemden een stichting op. En zaten beslist niet stil, want zo als het er nu voor staat, kan Bolsward over drie jaar overstappen op aardwarmte.
Maar dan moet er nog wel wat gebeuren. ‘Klein dingetje’ is bijvoorbeeld de aanleg van de infrastructuur. Het transport tot aan de woning kan niet via de bestaande gasleidingen. En dus moet Bolsward stapsgewijs op de schop. De vraag rijst natuurlijk waarom er juist voor deze stad is gekozen.
Ynze Salverda: “Bolsward heeft voldoende woningen én industrie. Ook geologisch gezien is Bolsward een prima plek. De stroom van Windpark Fryslân komt bij Bolsward binnen, er komt een nieuw trafostation. De Gasunie heeft plannen voor de aanleg van een waterstoftraject waarvan de pijp langs Bolsward loopt.
De gemeente was al bezig met een restwarmtenet.
De restwarmte van de bedrijven in Bolsward is niet toereikend om heel Bolsward mee te verwarmen.
Ook aanvullende of alternatieve warmtebronnen zijn welkom. Bedrijven vertrekken, hebben zelf de warmte nodig omdat ze groeien en dan heb je te weinig warmte om aan de woningen te leveren. De gemeente ziet in dat wij hen werk uit handen nemen en dat het een particulier initiatief is dat dicht bij de burgers staat. Dat is ook de reden dat we geld hebben gekregen voor het haalbaarheidsonderzoek. Ook de communicatie naar de burger toe verzorgen wij. Zo hebben we aan het begin van het project een informatieavond gehouden in de Martinikerk. Daar kwamen tweehonderd mensen op af. Allemaal enthousiast.”
Ook het kraanwater
De veel toegepaste warmtepomp is iets heel anders dan aardwarmte. In het eerste geval is het belangrijk dat de woning erg goed geïsoleerd is en kunnen de radiatoren niet meer gebruikt worden. Je moet over op vloerverwarming. Dat is op zijn zachtst gezegd
in bestaande woningen nogal een verbouwing en investering. De twee noemen bedragen van tussen de dertig- en vijftigduizend euro. Daar komt bij dat als iedereen nu over zou stappen op een warmtepomp dit voor een enorme druk op het elektriciteitsnet zou zorgen. Dit omdat de apparaten nogal wat energie verbruiken. Op het moment dat je overstapt op aardwarmte, krijg je een aflever-set met daarin een kastje van zestig bij veertig centimeter dat op de plaats van de cv-ketel, maar vaak ook prima in de meterkast kan. Dat kastje wordt letterlijk aangesloten op de bestaande gas cv- leidingen, maar verwarmt ook het kraanwater.
Isoleren hoeft niet per se meteen omdat de temperatuur van het water dat binnenkomt hoog genoeg is. Ter vergelijking: een warmtepomp verwarmt met een temperatuur van 30 – 35 °C je huis, aardwarmte met tussen de 60 – 70 °C. We streven ernaar dat inwoners aanspraak kunnen maken op een mooie subsidie.
Belangstelling van andere gemeenten
Stogef – Stichting Ontwikkeling Geothermie Friesland – is de naam van de stichting die aardwarmte in Bolsward mogelijk moet maken. Naast Ynze Salverda en Marc van Wingaarden maken ook Henk de Vries en Hielke de Jong deel uit van het bestuur. In ons land zijn al meerdere initiatieven op dit gebied gaande, maar daar zit het bedrijfsleven achter. Bolsward is het enige particuliere initiatief. Warmtenet Bolsward moet gezien worden als een pilotproject. Er is intussen belangstelling vanuit andere gemeenten.
Om uit te leggen wat een warmtenetwerk betekent voor de inwoners komt er in de hal van het voormalige stadhuis van Bolsward, de Tiid, een informatiezuil waarin alles precies wordt uitgelegd, ondersteund met animatiefilmpjes en een aflever-set als voorbeeld.
Proefgasboringen
Het principe van aardwarmte is dat je water naar een bepaalde diepte pompt en dit, door de aarde verwarmd, weer naar boven pompt. Een gelukje is dat er al in de jaren zeventig van de vorige eeuw proefgasboringen in de omgeving van Bolsward zijn gedaan. Marc van Wingaarden: “Al die data zijn openbaar en hebben we laten analyseren. Daaruit weten we dat er op 2.800 meter een zeer kansrijke laag zit. Willen we nog dieper, dan zullen we seismologisch onderzoek moeten laten doen. Bij Economische Zaken loopt de aanvraag voor een opsporingsvergunning om dit allemaal te mogen doen. Die is intussen ontvankelijk verklaard en het wachten is op goedkeuring.”Er is nog een heel traject te gaan, maar als we de twee mannen mogen geloven gaat de eerste boor in 2025 de grond in.
Voordelen van aardwarmte ten opzichte van een veel toegepaste warmtepomp:
- Onafhankelijk van stijgende gas- en elektriciteitsprijzen.
- Géén verdubbeling van het elektriciteitsverbruik.
- Goedkope aflever-set in plaats van een veel duurdere warmtepomp.
- Gebruik van bestaande radiatoren in plaats van vloerverwarming.
- Hoogwaardig isoleren niet noodzakelijk.
- Geen dure verbouwing nodig.
- Netversterking niet noodzakelijk.
- Coöperatief warmtebedrijf in plaats van een elektriciteitsbedrijf.